Kategori: CEZA HUKUKU

7226 sayılı Torba Kanun’un 49. maddesi ile 14/12/2009 tarihli ve 5941 sayılı Çek Kanunu’na aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 5 – (1) 5 inci maddede tanımlanan ve 24/3/2020 tarihine kadar işlenen suçtan dolayı mahkûm olanların cezalarının infazı, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla durdurulur. Hükümlü tahliye tarihinden itibaren en geç üç ay içinde çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda birini alacaklıya ödemek zorundadır. Kalan kısmını üç aylık sürenin bitiminden itibaren ikişer ay arayla on beş eşit taksitle ödemesi durumunda mahkemece, ceza mahkumiyetinin bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına karar verilir. İnfazın durdurulduğu tarihten itibaren en geç üç ay içinde çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda birinin ödenmediği takdirde alacaklının şikâyeti üzerine mahkemece hükmün infazının devamına karar verilir. Hükümlü taksitlerden birini süresi içinde ilk defa ödemediği takdirde ödemediği bu taksit, sürenin sonuna bir taksit olarak eklenir. Kalan taksitlerden birini daha ödemediği takdirde alacaklının şikâyeti üzerine mahkemece hükmün infazının devamına karar verilir.

(2) Hükmün infazının durdurulması hâlinde ceza zamanaşımı işlemez.

3) Bu madde uyarınca infazı durdurulan kişi hakkında mahkemece Ceza Muhakemesi Kanununun 109 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendinde yer alan adlî kontrol tedbirine karar verilebilir.

(4) Bu madde uyarınca verilecek kararlarda, hükmü veren icra ceza mahkemesi yetkilidir. Mahkemece bu madde uyarınca verilecek tüm kararlar alacaklıya tebliğ edilir.

(5) Bu madde uyarınca verilecek kararlara karşı itiraz kanun yoluna gidilebilir. İtirazın incelenmesinde İcra ve İflas Kanununun 353 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirlenen itiraz usulü uygulanır.

(6) Bu madde hükümleri her bir suç için ancak bir kez uygulanabilir.””

Bu düzenleme kapsamına, “Karşılıksız Çek Keşide Etme” suçunu 24.03.2020 tarihine kadar işlemiş ve bu sebeple mahkûm olmuş olanlar girmektedir. Madde lafzından sadece hükümlü olanların faydanalabileceği anlaşılmaktadır. Mahkumler yönünden ise herhangi bir açıklama bulunmadığından, henüz için bu kısım yönünden boşluklar bulunmaktadır.

Söz konusu madde ile 24.03.2020 tarihine kadar işlenen karşılıksız çek keşide etmek suçlarından dolayı mahkûm olanların cezalarının infazı, 26.03.2020 tarihi itibariyle durdurulmuştur. Dolayısıyla, yalnızca ilgili suçtan ötürü ceza evinde bulunan mahkumlar 26.03.2020 tarihi itibariyle herhangi bir ödeme veya ödeme taahhüdü alınmaksızın tahliye edilmiştir.

Ancak düzenleme uyarınca, tahliye tarihinden itibaren 3 ay içerisinde ödenmeyen çek bedelinin %10’unun alacaklıya ödenmesi gerekmektedir. Kalan %90’lık kısım ise üç aylık süre bitiminden sonra ikişer ay arayla on beş eşit taksit halinde alacaklıya ödenecektir. Ödenerek çek bedelinin tamamlanması halinde, hüküm veren Mahkeme tarafından ceza mahkumiyetinin bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına karar verilecektir.

Taksit ödemelerinde temerrüde düşülmesi halinde “ilk defa” olması durumunda, bu taksit sürenin sonuna bir taksit olarak eklenecektir.  Bu nedenle burada bir defaya mahsus olmak üzere bir istisna tanınmıştır. Ancak bir defalık istisna haricinde, borçlunun (hükümlünün) geriye kalan taksitlerden birini daha ödememesi halinde alacaklının şikayeti üzerine Mahkemece hükmün infazının devamına karar verilecektir. Şikayet, hükmü veren İcra Ceza Mahkemesi tarafından incelenecektir.

Ayrıca, hükümlünün tahliye olduğu tarihten itibaren 3 ay içerisinde ödenmeyen çek bedelinin %10’unun da ödenmemesi halinde alacaklının şikayeti ile hükmün infazının devam edileceği de düzenlenmiştir.

Madde hükmünde, alacaklının şikayeti olarak düzenlenmiş bulunduğundan 3 ay içerisinde %10’luk kısmın ödenmesi ve geri kalan taksitlerin ödenmesi hükmü veren İcra Ceza Mahkemesi tarafından re’sen incelenemeyecektir. Alacaklının şikayet etmediği durumlarda hükmün infazının devamı mümkün olamayacaktır.

Bunlar dışında, ilgili düzenleme ile birlikte, hükmün infazının durdurulduğu zaman zarfında ceza zamanaşımının işlemeyeceği de düzenlenmiştir.

İnfazı durdurulan kişi hakkında ilgili Mahkeme tarafından Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 109. maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendinde yer alan adlî kontrol tedbirine karar verilebileceği düzenlenmiştir. Buna göre; infazı durdurulan kişi hakkında CMK Madde 109/3 (a) bendinde yer alan “yurt dışına çıkış yasağı” kararı verilebilir. Madde lafzından anlaşılacağı üzere işbu tedbirin getirilmesi zorunlu olmayıp takdir mahkemeye bırakılmıştır

Bütün işlemlerin yerine getirilmesi için hükmü veren İcra Ceza Mahkemesi görevli ve yetkilidir.

Verilecek kararlara karşı itiraz kanun yolu açık olup bu itiraz İcra ve İflas Kanunu’nun 353/1. maddesinde düzenlenen usule göre inceleneceği düzenlenmiştir. İcra ve İflas Kanunu’nun 353/1. Maddesine göre; ilişkin kararlara karşı, tefhim veya tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde itiraz edilebilir. Mahkeme itirazı incelemesi için dosyayı o yerde icra mahkemesinin birden fazla dairesinin bulunması hâlinde, numara olarak kendisini izleyen daireye, son numaralı daire için birinci daireye, o yerde İcra Mahkemesinin tek dairesi bulunması hâlinde Asliye Ceza Mahkemesine, İcra Mahkemesi hâkimi ile Asliye Ceza Mahkemesi hâkiminin aynı hâkim olması hâlinde ise en yakın Asliye Ceza Mahkemesine gönderir. İtiraz incelemesi neticesinde verilen karar kesindir.

Olağan yargılama usulünden daha hızlı ve basit bir ceza yargılama usulü olarak basit yargılama usulü kabul edilmiştir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 251. maddesinde düzenlenmiştir.

Basit yargılama usulü belirli suçlar yönünden tanınmıştır. Bunlar, Asliye ceza mahkemesince, iddianamenin kabulünden sonra adli para cezasını ve/veya üst sınırı iki yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlardır.

Basit yargılama usulü, yaş küçüklüğü, akıl hastalığı, sağır ve dilsizlik hâlleri ile soruşturma veya kovuşturma yapılması izne ya da talebe bağlı olan suçlar hakkında uygulanmaz.

Ayrıca basit yargılama usulü, bu kapsama giren bir suçun, kapsama girmeyen başka bir suçla birlikte işlenmiş olması hâlinde de uygulanmaz.

Basit yargılama usulüne tabi suçlara bakmakla görevli mahkeme asıl olarak asliye ceza mahkemeleridir. Ancak bazı özellikli durumlarda basit yargılamaya tabi olan suçların özellik arz etmesi nedeniyle ağır ceza mahkemesi de görevli olabilir. Ağır ceza mahkemesinin görevli olduğu durumlarda, basit yargılama usulünde Kanun açıkça asliye ceza mahkemesinin görevli olduğunu belirtmiş olduğundan ağır ceza mahkemesinde yapılacak yargılamada basit yargılama usulü uygulanamaz. Bu nitelikli hallere örnek olarak; avukata karşı açılan görevi kötüye kullanma suçu gösterilebilir.   

Bu yargılama usulüne göre, savcılık tarafından iddianame oluşturulduktan sonra iddianame sanık, mağdur ve şikayetçiye tebliğ edilerek 15 gün içerisinde beyan ve savunmalarını sunmaları talep edilir. Akabinde duruşma düzenlenmeksizin Asliye Ceza Mahkemesi tarafından karar verilir. Bu esnada ilgili yerlerden istenilmesi gereken evraklar söz konusu olduğunda bu evrakların temini için Mahkeme tarafından ilgili yerlere yazı yazılır (CMK m.251/2)..

Beyan ve savunma için verilen süre dolduktan sonra mahkemece duruşma yapılmaksızın ce Cumhuriyet savcısının görüşü alınmaksızın Türk Ceza Kanununun 61 inci maddesi dikkate alınmak suretiyle, 223 üncü maddede belirtilen kararlardan birine hükmedilebilir. Mahkeme, evrak üzerinden beraat kararı verebileceği gibi mahkumiyet kararı da verebilir. Mahkûmiyet kararı verildiği takdirde sonuç ceza dörtte bir oranında indirilir (CMK m.251/3)..

Mahkemece, koşulları bulunması hâlinde; kısa süreli hapis cezası seçenek yaptırımlara çevrilebilir veya hapis cezası ertelenebilir ya da uygulanmasına sanık tarafından yazılı olarak karşı çıkılmaması kaydıyla hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir  (CMK m.251/3.

Basit yargılama usulü uygulanarak verilen kararlara karşı itiraz kanun yolu belirlenmiştir (CMK 252/1).

İtiraz halinde, hükmü veren mahkemede duruşma açılarak genel hükümlere göre yargılama yapılır. Taraflar gelmese bile duruşma yapılır ve yokluklarında CMK m.223 uyarınca hüküm verilebilir. Duruşmadan önce itirazdan vazgeçilmesi hâlinde duruşma yapılmaz ve itiraz edilmemiş sayılır (CMK m.252/2).

İtiraz üzerine yapılan yargılamada, Mahkeme basit yargılama usulünde verdiği kara ile bağlı değildir. Ancak itiraz sanık dışındaki kişiler tarafından yapıldıysa bu durumda ¼ oranındaki indirim korunacaktır (CMK m.252/3).

İtiraz üzerine verilen hükmün sanık lehine olması hâlinde, bu hususların itiraz etmemiş olan diğer sanıklara da uygulanma olanağı varsa bu sanıklar da itiraz etmiş gibi verilen kararlardan yararlanır.(CMK m.252/4).

İtiraz üzerine verilen karar, genel hükümlere tabi olduğundan bu durumda da istinaf veya itiraz kanun yoluna başvurulması mümkündür.

Son olarak, mahkeme basit yargılama usulünün herhangi bir evresinde

Mahkeme, basit yargılama usulünün herhangi bir evresinde, iddianameyle ortaya konulan uyuşmazlığın duruşma açılmaksızın çözülemeyeceği kanaatine varırsa, basit yargılama usulüne son vererek olağan yargılama usulünü uygulayabilir. Örneğin, yapılan yazışmalardan sonra dosyada sübuta etkili ve dinlenmesi gereken tanıkların mevcut olduğunu gören asliye ceza mahkemesi, basit yargılama usulüne son vererek tanıkları dinleyebilmek için duruşma açarak olağan yargılama usulüne geçecektir.

Resim, insan özelliklerini yansıtan bir simgedir. Dolayısıyla resim, kişilik hakları kapsamında korunan kişilik hakkına ilişkin değerler içerisinde yer almaktadır.

Kişi, şeref ve haysiyeti ile ilgili olmasa bile, özel yaşamını başkalarının bilmesini istemeyebilir. Kişinin üçüncü kişiler tarafından görülmesini, duyulmasını yahut bilinmesini istemediği hayat alanına diğer kimselerin müdahalesi kişilik hakkının ihlali niteliğindedir. Anayasa dahil birçok hukuki düzenlemede özel hayatın dokunulmazlığı, konut dokunulmazlığı ve haberleşme hürriyeti ile ilgili hükümler mevcuttur. Öğretide kişinin hayat alanı; sır alan, özel alan ve kamuya açık alan olarak üçe ayrıldığı ve bu şekilde incelendiği görülmektedir.

Kişinin sır alanı, herkesten saklı tutulan, sadece kişinin yakın çevresinden birkaç kişinin bildiği ve kişinin başkaları tarafından öğrenilmesini ve müdahale edilmesini istemediği alandır. Kişi istemedikçe bu alana müdahale edilemez ve bu alandaki bilgiler üçüncü kişilerle paylaşılamaz.

Özel alan, sır alanından biraz daha geniş bir alandır. Bu alan kişinin, kendisine yakın olan kişilerle paylaştığı ve öteki kişilere kapalı olan alandır. Bu alandaki bir bilginin, kişinin yakın çevresi dışında kalanlar tarafından öğrenilmesi ve paylaşılması kişilik haklarına saldırı niteliğindedir. Kamuya mal olmuş kimselerin özel alanları kamuya açık bir nitelik taşırken, normal bir vatandaşın özel alanı onun mahremiyetini yani sır alanını oluşturur.

Kişinin kamuya açık alanı, kişinin toplumsal yaşama katılmasından dolayı herkesin rahatça dahil olabildiği alandır. Bu alanda olan olaylara, toplumun diğer bireyleri de şahit olduğundan zaten gizli tutulma olanağı yoktur.

Kişinin özel yaşamına ilişkin sırlarının, fotoğraflarının ya da olaylarının bir internet sitesinde yayınlanması halinde internet sitesindeki yayınlar aracılığıyla kişilik haklarına bir müdahale söz konusu olmaktadır. İnternet sitesindeki yayınlar nedeniyle maddi veya manevi bir zarar doğduğunda ilgili web sitesinin içerik sağlayıcısı bu zararları tazmin yükümlülüğü altındadır.

Bazı durumlarda kişinin görüntüsünün alınması, basılması, yayınlanması, çoğaltılması kişinin rızasına bağlı değildir. Bunlar FSEK m.86/2 de belirtilmiştir. Buna göre; topluma mal olmuş, ülkenin siyasi ve içtimai hayatında rol oynayan kimselerin resimleri, kişilerin katıldıkları geçit törenlerinde, genel toplantılarda, günlük olaylarda çekilmiş resimler, radyo ve televizyon haberlerindeki resimler için izin alınması gerekmez.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 24. maddesinde; “Hukuka aykırı olarak kişilik hakkına saldırılan kimse, hakimden, saldırıda bulunanlara karşı korunmasını isteyebileceği”, 25. maddesinde; “Davacı, hakimden saldırı tehlikesinin önlenmesini, sürmekte olan saldırıya son verilmesini, sona ermiş olsa bile etkileri devam eden saldırının hukuka aykırılığının tespitini isteyebileceği, davacı bunlarla birlikte, düzeltmenin veya kararın üçüncü kişilere bildirilmesi ya da yayımlanması isteminde de bulunabileceği ” düzenlenmiştir.

İnternet ortamındaki resim yayını nedeniyle kişilik hakkının ihlali kavramı ise tam olarak, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunun 9’uncu maddesinde düzenlenmiştir.

5651 sayılı yasa, internet ortamındaki yayınlar nedeniyle kişilik haklarının saldırıya uğraması durumunda hangi usul ve esaslara göre mücadele edileceğini düzenlemekte olup bu yönüyle 4721 sayılı Medeni Kanuna göre özel yasa durumundadır. Özel yasada bir düzenlemenin varlığı halinde öncelikle uygulanacağı da hukukun genel kuralıdır.

İlgili yasanın 9. maddesine göre; internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden gerçek ve tüzel kişiler ile kurum ve kuruluşlar, içerik sağlayıcısına, buna ulaşamaması hâlinde yer sağlayıcısına başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını isteyebileceği gibi doğrudan sulh ceza hâkimine başvurarak içeriğe erişimin engellenmesini de isteyebilir. İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden kişilerin talepleri, içerik ve/veya yer sağlayıcısı tarafından en geç yirmi dört saat içinde cevaplandırılır. İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenlerin talepleri doğrultusunda hâkim bu maddede belirtilen kapsamda erişimin engellenmesine karar verebilir.

Hâkim bu madde kapsamında yapılan başvuruyu en geç yirmi dört saat içinde duruşma yapmaksızın karara bağlar. Bu karara karşı 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz yoluna gidilebilir.

Erişimin engellenmesine konu içeriğin yayından çıkarılmış olması durumunda hâkim kararı kendiliğinden hükümsüz kalır. Birlik tarafından erişim sağlayıcıya gönderilen içeriğe erişimin engellenmesi kararının gereği derhâl, en geç dört saat içinde erişim sağlayıcı tarafından yerine getirilir.

Sulh ceza hakiminin kararını bu maddede belirtilen şartlara uygun olarak ve süresinde yerine getirmeyen sorumlu kişiye, beş yüz günden üç bin güne kadar adli para cezası öngörülmüştür. Eğer içerik veya yer sağlayıcı tüzel kişi ise bu hüküm yayın sorumlusu hakkında uygulanacaktır.

İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel hayatının gizliliğinin ihlal edildiğini iddia eden kişiler, TİB’e doğrudan başvurarak içeriğe erişimin engellenmesi tedbirinin uygulanmasını da talep edebilmektedir.